Een half uurtje voordat de deuren van Carré opengaan, komt Little Steven het podium oplopen en kijkt bewonderend de zaal rond. “It’s wild. It looks like the vampire scene in… what was it, Interview with the Vampire.” De crew van EenVandaag onder leiding van Mark de Bruijn staat klaar op het podium om Steve te interviewen en de journalist vraagt hem of hij Carré nog niet eerder gezien heeft. “Nee, ik denk het niet”, zegt Steve.
Het is een oud circustheater. Een van de oudste die we in Nederland hebben.
LS: Ja, ik zag de posters, Kurof en Bolshoi en al die anderen. Mooi, het is een eer om tussen dat gezelschap te staan, kan ik je zeggen.
Little Steven en Mark de Bruijn gaan tegenover elkaar zitten op het podium. Steves stoel staat al omgekeerd op het podium klaar, met de rugleuning naar voren. Want dat is de manier waarop Steve graag op zijn stoel zit.
LS: Ik ben een tijdje weggeweest.
Het is fijn dat we nog weten wie je bent. Je hebt ook een radioshow opgenomen, in een café? (Mark de Bruijn bedoelt de dj-set die Little Steven voor het Hard Rock Café twee dagen eerder in Antwerpen organiseerde, red. JW)
O, mijn radioshow? Nou ja, de opnameapparatuur deed het niet. Eens in de zoveel tijd doen we een dj-set bij de Hard Rock. Zij zijn de hoofdsponsor van mijn radioshow. En ze zijn nog steeds mijn sponsor na vijftien jaar. Wanneer we rondreizen, dan doen we daar een afterparty. Of soms doe ik een dj-set. En eens in de zoveel tijd nemen we het ook echt op voor de show.
En er ging iets mis met de opname?
Ja ja. Dat is niet erg.
Waren er veel fans?
Ja, dat is altijd het geval, dat is het leuke eraan. Je geeft handtekeningen en je gaat met ze op de foto. Een soort ‘meet and greet’-achtig iets. En dan de interviews. Ik draai een set, ik speel sets van zo’n vijf nummers. Ik doe dan ofwel interviews met de plaatselijke pers of ik heb onderonsjes met het publiek. Dat is wat we doen.
Maar nu moet je het opnieuw opnemen?
Ja. Maar de meeste zijn toch al van tevoren opgenomen. Het is een bonus als we een show on the road kunnen opnemen.
Wanneer was je voor het laatst in Holland, kun je je dat herinneren? Als soloartiest.
Als soloartiest? Nee, dat weet ik niet meer. Dat is lang geleden.
MdB: Ik denk dat het 1990 was. Of ’89 misschien. (Little Steven trad in 1995 met de band Crown of Thorns op in het voorprogramma van Bon Jovi in het Goffertpark in Nijmegen en de Kuip in Rotterdam. Met de Disciples of Soul trad hij in Nederland voor het laatst op in 1989, red.).
LS: Misschien, ik weet het niet. Het is een tijd geleden.
Hoelang lukte het je om in het interview dat mijn collega net met je deed, niet over politiek te praten?
We hebben er niet over gesproken, we zijn hier voor een ander concept.
Ik las het interview dat Leon Verdonschot met je had in Duitsland en dat deze week is gepubliceerd in de Revu. Het start met: “We proberen vijf minuten om het er niet over te hebben” en dan kom je zelf ermee.
Nou ja, ik ben een beetje bevrijd van politiek op het moment. Dit is het eerste album dat ik ooit heb gemaakt dat niet politiek is.
Hoe komt dat?
Vanwege de sfeer. We leven in andere omstandigheden dan toen ik begon. Toen ik begon sprak niemand over politiek. Iedereen beschouwde Ronald Reagan als God en dat alles wat hij zei, klopte.
Je bracht een single uit in de jaren tachtig en het was verboden of je platenmaatschappij trok het terug. Wat gebeurde er?
O, je bedoelt de Sun City-plaat? Die over Zuid-Afrika?
Nee, een single over Reagan.
O, er was een nummer dat ‘Vote that Mutha Out’ heette, waar je misschien naar verwijst. Dat is nooit uitgebracht. Het moet dan maar op de boxset komen, wanneer die dan ook gemaakt wordt.
(‘Vote!‘, de correcte titel van ‘Vote that Mutha Out’, was de b-kant van de single ‘Bitter Fruit’ van Little Stevens derde soloplaat Freedom No Compromise. Het was een protestnummer tegen de herverkiezing van Ronald Reagan. Het nummer verscheen later als bonustrack op de cd-uitgave van Voice of America, Steves tweede soloplaat. Het nummer werd niet verboden door de platenmaatschappij of radiostations. ‘Sun City’, de plaat die Little Steven maakte met het collectief Artists United Agains Apartheid, werd wel in Zuid-Afrika verboden en ook op sommige plaatsen in Amerika – met name in de staat Zuid-Carolina – werd de plaat gemeden door radiostations die door Ku Klux Klan onder druk werden gezet, red.)
Wilde je het nu niet opnieuw uitbrengen?
Haha, nou, het zou dan wel nieuwe tekst moeten krijgen. Het was heel specifiek. Ik was dat eigenlijk vergeten.
Zou je zoiets nu kunnen doen?
Het zou kunnen, maar het lijkt een beetje overbodig. Ik bedoel: je gaat nu niet erop uit om Donald Trump te verklaren. Dat doe je gewoon niet. Snap je wat ik bedoel? Het ligt veel te veel voor de hand, hij verklaart zichzelf. Hij verbergt niks. En het lijkt alsof je nu niet van politiek weg kunt blijven. Niet in Amerika, weet je. En dat is precies het tegenovergestelde van toen ik begon. Er was toen geen enkel politiek bewustzijn. Behalve dan een paar van ons, zoals Jackson Browne, Bonnie Raitt en John Hall en Graham Nash, die protesteerden en bij demonstraties waren en aandacht vestigden op bepaalde zaken. Maar het zat niet in het werk, het zat niet in datgene dat we produceerden. Dus ik dacht: dat wordt mijn ding. Dit is mijn unieke identiteit, ik word de politieke jongen. En het werk was op dat moment… weet je, ik deed veel research en vestigde de aandacht op bepaalde zaken, zoals Zuid-Afrika en andere zaken. Maar ik wilde ook al mijn vrienden politiek bewust te maken. En de industrie.
Waarom?
Omdat ik dacht dat het comfortabeler zou zijn als je over deze zaken kunt praten zonder dat het een groot issue zou worden of dat het verboden of gecensureerd zou worden. Ik dacht dat het belangrijk zou zijn dat rockbands in een omgeving opgroeien waarin ze zichzelf mogen uiten en mogen praten over onderwerpen en aandacht vestigen op zaken, want dat is gezond. Het is gezond voor de maatschappij.
Je wilde je onderscheiden van je collega’s?
Toen? Nou, ik vond dat ik dat moest zijn, ik wilde extreem zijn. Naïef als ik was, maakte ik me niet druk om mijn carrière. Ik zag het meer als een artistiek avontuur dan als een carrière. Dat was een beetje een idiote gedachte, geef ik toe. Maar zo was het, ik was er erg extreem in. Ik was niet geïnteresseerd in mijn carrière. Dus was ik in staat om een beetje extreem te zijn en mensen in die richting te trekken. Door me meer bewust te worden van zaken en door jezelf verplicht te voelen er vaker over te praten in plaats van de status quo die er was te accepteren. De wereld te accepteren als die is en door te zeggen: ik stap erin en ga mensen entertainen en ik ga niet mijn verplichtingen als burger nastreven.
Je kijkt terug op de persoon die je toen was, je zegt dat je extreem was. Wat voor iemand was je toen?
Ik was een beetje gek toen. Ik was extreem. Zoals ik al zei: ik maakte me niet druk over het aantal platen dat ik verkocht of over succes dat ik met mijn werk had, wat een beetje raar is en oneerlijk ten opzichte van het werk. Nu ik er naar terugkijk, waardeer ik het veel meer dan toen. De nummers blijven door de jaren heen goed overeind. Ik was verrast, mijn werk is een eigen soort genre geworden. Het is een eigen combinatie van dingen geworden, muzikaal. Dus denk ik dat het een grote waarde heeft, artistiek gezien. Ik breng het opnieuw voor het voetlicht en ik blijf terugkomen om deze muziek te presenteren aan het publiek, en mezelf opnieuw te introduceren. Aannemende dat ik van voorafaan begin.
Zou je nu een extremist moeten zijn om Donald Trump uit te kunnen leggen? Je zei: ik hoef hem niet uit te leggen.
Nee, het tegenovergestelde. Ik bedoel: iedereen weet wat er nu gebeurt. Ik denk dat er nu geen enkel mysterie is over politiek. Onze problemen zijn veel groter dan dat. We zijn nu erg verdeeld op een manier zoals we toen niet waren. De jaren zestig lieten een grote generatiekloof achter tussen pre-bewustzijn en post-bewustzijn. Er was een heel grote scheidslijn toen in de jaren zestig. Misschien wel de grootste in de geschiedenis, als je nu terugkijkt. Maar we naderen nu zoiets zoals toen, we hebben grote verdeeldheid tussen mensen. Dat is niet gezond. We zaten op een vrij positief traject sinds de Tweede Wereldoorlog, in het verenigen van mensen. Met handelsakkoorden, het neerhalen van de Berlijnse muur. Dat soort zaken, de Europese Unie en zo. Nu zijn we plotseling gestopt met die positieve weg. Ik denk dat het tijdelijk is. Ik hoop dat het tijdelijk is. Maar je ziet extreem-nationalisme in de plaats van eenheid komen. Dat Brexit-gebeuren is een goed voorbeeld. We hebben het over het bouwen van een muur in Mexico, we trekken ons terug uit de handelsakkoorden met China, ik bedoel Azië. Het Parijs-(klimaat)akkoord, we zeggen dat we daaruit stappen. Plotseling zie je overal nationalistische politici aan kracht winnen, overal in Europa en op andere plaatsen.
En dan kom jij, zingen over de blues en liefde.
Ja! Want dat is het huidige concept, het meest effectieve concept waar ik aan kan bijdragen is mezelf opnieuw te introduceren, als mij. Dit album doet dat dus. Dit ben ik, dit is waar ik muzikaal vandaan kom. Dit zijn de dingen die ik gedaan heb, vooral voor andere mensen. Maar sommige van deze nummers betekenen het meest voor me. Dus hier ben ik, Little Steven de artiest. Hoe maakt u het? Waar we hierna naartoe gaan, dat zullen we nog zien.
Dat past het meest bij je nu?
Ja, ik hoef niet politiek te zijn op de manier dat ik nieuwe politieke informatie moet brengen. De oude nummers voldoen prima. Ik schrijf zelfs niets nieuws. Als je de show hoort – ik hoop dat je vanavond blijft – dan zie je wat ik bedoel. Er zijn veel nummers die gisteren geschreven hadden kunnen zijn.
Het zijn verwarrende tijden. Heeft de wereld nieuwe politiek-actieve artiesten nodig. Zie jij ze?
Het is altijd gezond. We hebben het grote vermogen om te kunnen communiceren en wat je communiceert, doet er toe. Dus ik denk dat we soms mensen kunnen verenigen, enkel door ons bestaan.
Maar zie je dat nu gebeuren?
Je bedoelt, wie zijn die artiesten?
Ja, in het verleden waren alle wereldsterren erbij betrokken.
De wereld is nu anders. Iedereen probeert te overleven. We hebben een permanente recessie overal ter wereld die niet opgelost lijkt te worden. Het is een luxe als je iets voor elkaar krijgt. Dat wat we in Zuid-Afrika voor elkaar kregen, dat zou me nu niet kunnen lukken.
Nee? Omdat de wereld te veel veranderd is, te complex is?
Het is te versnipperd nu en iedereen is veel te bezorgd over zijn eigen problemen om dat internationale problemen aan te pakken. “Wie maakt zich druk om internationale problemen? Ik heb mijn eigen problemen.” Dat is deels de hele dynamiek die Brexit veroorzaakte. Dat is het vluchtelingen- en immigratievraagstuk. Dat is een groter onderwerp dan waar we nu tijd voor hebben. Maar het moet worden behandeld. Op een meer praktische wijze. Je kunt niet tegen mensen zeggen: “We zullen medelevend zijn, we willen medelevend zijn.” Je kunt niet tegen mensen zeggen: “We zullen idealistisch zijn, we willen idealistisch zijn.” Maar je moet de zaken praktisch bekijken. Als iemand zonder baan zit en zijn zoon en zijn vader zijn werkloos en je zegt tegen hem: “We gaan duizend immigranten in je stad huisvesten”, dan heb je een probleem. Het maakt niet uit hoe meelevend we willen zijn. We moeten natuurlijk een manier vinden om immigranten en vluchtelingen te laten integreren. Het vluchtelingenvraagstuk is een ander probleem. Maar we moeten deze mensen laten integreren als ze naar ons land komen, op een positieve en meelevende manier. Niet door ze in een ghetto te stoppen. Als je duizend of tweeduizend mensen in een huisvestingsproject plaats en dan hoopt dat ze op een dag geïntegreerd zijn. Dat is niet praktisch. We moeten de manier van denken aanpassen. Het zijn niet meer de jaren veertig, vijftig of zestig.
En er is niet een rocknummer dat ons simpel op de juiste weg kan brengen.
Dat is wat ik zeg, het is veel complexer dan dat.
We zien je zoals je Steve Van Zandt in 2017 wilt presenteren. Wat wil je nu in je carrière bereiken? Je doet zo veel verschillende dingen.
Nou ja, het is goed om veel verschillende dingen te doen.
Ben je een musicerend acteur nu?
Ik doe verschillende dingen. Als ik zou moeten kiezen… als ik mezelf moet definiëren – wat ik gelukkig niet hoef te doen – dan zou het als producer zijn. Dat is mijn grootste interesse in het leven. Het produceren van live-evenementen, het produceren van radioshows, platen, televisie. Ik produceer een show op Broadway (Steve produceerde de Broadway-show The Rascals: Once Upon a Dream, red.). Ik hou daarvan, ik hou van het grotere beeld. Ik hou ervan iets uit niets te creëren, dat onderhoudend is, maar ook inhoud heeft. Dat is wie ik ben. Al het andere is een deel van dat. De performer-kant, of het rock-‘n’-roll of acteren is, dat is de mooiste baan in de wereld, Oké? Het is geweldig. De twee mooiste banen ter wereld.
Dat kan ik me voorstellen.
Maar het is niet creatief. Creativiteit is wat echt telt. Iets uit niets creëren. En dat is de kant van het produceren. Het schrijven, het produceren. De creatieve kant is waar ik de meeste voldoening uit haal. Het optreden is leuk, je krijgt de kans om contact te maken een publiek, en dat hou ik van. Maar je moet in balans blijven. Als je alleen dat doet, dan is dat uiteindelijk niet bevredigend.
Heb je een balans gevonden? Want eerder zei je: als een ding typerend is voor mijn carrière, dan is het wel dat ik altijd de verkeerde keuzes maak. Je verliet de E Street Band toen je bijna miljonair was.
Haha, zei ik dat ik altijd de verkeerde keuzes maakte, of soms? Citeer je me nu? Haha.
Ik citeerde je.
Ik denk dat ik zei dat ik de grootste adviseur ter wereld ben. Niet omdat ik zo slim ben, maar omdat ik zo dom ben. Dat is waar. Met andere woorden: ik heb alle fouten gemaakt die je kunt maken in deze business. Dus als ik iemand advies geef, dan komt het voort uit: “Doe niet wat ik deed en laat me je uitleggen waarom.”
Ik zou je dus niet moeten vragen wat ik met mijn leven zou moeten doen.
Nee, juist wel, ik ben de beste adviseur nu, omdat ik alles fout heb gedaan op elke mogelijke manier. Dat is waarschijnlijk wat ik met die uitspraak bedoelde.
Je hebt het nu goed voor elkaar, je doet nu wat je altijd al hebt willen doen.
Dat klopt. En ik ben een beetje gefrustreerd dat ik niet meer doe dan ik nu doe, om eerlijk te zijn. Ik zou nu een nieuwe televisieshow moeten hebben, ik heb vijf verschillende scripts en ze zijn allemaal goed. En ik hoop dat ik met eentje wat kan gaan doen, zodat ik dat in de winter kan doen en dan in de zomer touren, hetzij met Bruce, hetzij met de Disciples of Soul. Dan krijg ik het gevoel dat ik iets af krijg.
Wat wordt je volgende grote project na deze tour?
Dat is wat ik je vertel, ik probeer een televisieshow te maken. Ik weet nog niet welke. Dat zou het meest effectieve en creatief bevredigende avontuur voor mij nu zijn. Zoals ik zei: elke zomer optreden met de ene rockband of de andere is als vakantie en is leuk. Maar dat is uiteindelijk niet zo bevredigend als iets creatiefs. Je wilt de balans hebben tussen het creatieve deel en het optreden.
Is er al iets gepland met Bruce?
Nee, nog niet. Het enige dat ik weet is dat we dit jaar vrij hebben genomen. Volgend jaar is een compleet open vraag nog. En als we niet touren met de E Street Band, dan ga ik verder op tour met de Disciples. En zoals ik zei: ik probeer er een tv-show tussen te proppen als ik kan. Dit is een goede tijd. Als je niet aan de drugs bent of zwaar drinkt, dan word je beter. Ik bedoel: ik zie er misschien niet zo knap uit, maar je wordt wel beter. En dat is een geweldig bevredigend gevoel. Deze plaat (Soulfire) en de plaat die ik vorig jaar met Darlene Love maakte (Introducing Darlene Love) zijn de beste twee platen die ik ooit maakte. En de twee tv-series (The Sopranos en Lilyhammer, red.) die ik deed waren zeer, zeer bevredigend. Lilyhammer was een heel moeilijke serie om tot stand te brengen. We werden twee jaar achter elkaar uitgeroepen tot de Beste serie, in Monte Carlo. Daar ben ik erg trots op. (In 2014 en 2015 werd Lilyhammer onderscheiden met een Golden Nymph, de prijs voor beste Europese comedy tv-serie op het festival van Monte Carlo en Steve kreeg beide jaren ook de prijs voor beste acteur, red.)
Je bent veel meer tevreden dan dertig jaar geleden?
Ja. Ik ben nog niet tevreden, maar ik ben meer tevreden dan dat ik was. Je probeert je mogelijkheden te benutten. Want wat doen we anders op deze planeet? We proberen de wereld een beetje beter te maken als we kunnen, misschien een tiende van een procent, en we proberen onze mogelijkheden te benutten. En we proberen die twee dingen te combineren als dat kan, toch? Want wat doen we hier anders?
Ik zou het eerlijk gezegd niet weten. Kan ik je nog een vraag over Springsteen stellen? Je beschrijft hoe je veranderd bent de laatste dertig jaar, sinds de jaren tachtig. Is de relatie tussen jullie twee veel veranderd?
Nee, onze relatie is niet veel veranderd.
Hoe zou je die beschrijven?
We zijn nog steeds de beste vrienden. We zien elkaar nog steeds vaak. Je krijgt familie en vrouwen en andere interesses. Je woont niet meer samen, zoals we wel deden. Maar in essentie is er niet veel verschil.
Jullie zijn niet de Mick en Keith?
Nee, maar dat waren we ook nooit. We waren meer vrienden. De vriendschap groeide in het samen spelen. Ik was een arrangeur voordat ik producer werd, dus ik hielp met de arrangementen van zijn nummers en dat groeide naar het coproduceren van The River en Born in the USA. Dat kwam voort uit de vriendschap. Ik zou hetzelfde hebben gedaan als ik er een officiële vermelding voor had gekregen, of niet. Snap je wat ik bedoel? Ik ben een arrangeur, ik ben een producer, dat is wat ik doe. Dus de vriendschap groeide ook uit tot een zakelijke relatie. En toen ging ik weg, op een klein eigen avontuur, dat zo’n achttien jaar duurde, en nu zijn we weer terug en het voelt niet anders.
Ik lees de biografie nu, iets wat jij waarschijnlijk al twee jaar geleden deed. Ik was een beetje verrast te zien hoe “close” jullie sinds jullie jonge jaren zijn. Voordat ik geboren was al. Het is echt een broederschap, toch?
Ja, dat is het echt. Dat is wat het is.
Waren er zaken in het boek waar je versteld van stond? Dingen die je verrasten?
Nee, niet zo veel. Ik leerde iets over zijn jeugd, waar ik niet van wist. Met zijn oma en die zaken. Die een beetje lijkt op mijn eigen situatie, wat ik me niet realiseerde. Maar er was niet zo veel in het boek dat ik niet echt wist.
Staat dat nog op je to-do lijst, een biografie?
Ik ben er met eentje begonnen, ik schreef zeven of acht jaar geleden een groot deel. Maar het was nog te vroeg.
Je wilde eerst een hoop andere dingen doen?
Je hebt eerst een “happy ending” nodig. Hoe maak je een film zonder einde?
Is dit voor jou een “happy ending”?
Nee, nee. Het begint pas.
Maar je hebt alles wat je ooit wilde al bereikt, als producer, als artiest.
Nee, nog niet eens een beetje. Ik heb honderd ideeën. We zullen zien hoeveel ik kan doen. Dit is een nieuw begin, een wedergeboorte, bijna vanaf de start opnieuw beginnen.
Ik hoop dat je ons zult verrassen.
O, dat zal ik zeker. Ik heb nog wat achter de hand.
Lees ook de recensie van het concert in Carré. De tv-reportage Little Steven van EenVandaag is ook nog terug te kijken.
Disciples of Soul
De nieuwe Disciples of Soul is geen vaste groep begeleiders. Vanaf het optreden in Londen vorig jaar huurde Little Steven gerenommeerde sessiemuzikanten in voor verschillende optredens. Vaste kracht is Marc Ribler, de gitarist die tevens de rol van muzikale regisseur heeft. In Europa maakten de volgende muzikanten deel uit van de band: Jack Daley (bassist van onder anderen Lenny Kravitz), Charley Drayton (drummer van de Australische band Cold Chisel, Paul Simon en Keith Richards soloproject X-Pensive Winos), Lowell Levinger (toetsenist en mandolinespeler van The Youngbloods), Andy Burton (toetsenist van onder anderen John Mayer en Cindy Lauper) en Everett Bradley (percussionist, bekend van de tours met Springsteen). Vanaf de show in Parijs voegde zich ook Rusty Cloud, oud-lid van de Disciples of Soul en Asbury Jukes, als toetsenist bij de band. De blazerssectie bestond tijdens de Europese tour uit Eddie Manion, Stan Harrison (beiden oud-Disciple en Asbury Juke en bekend van hun werk met Springsteen), Clark Gayton (bekend van zijn werk met Springsteen sinds The Seeger Sessions), Ravi Best en Ron Tooley en de achtergrondzangeressen waren Jessica Wagner, Erika Jerry en YahZarah.