Bruce Springsteen Compleet – Het verhaal van de 344 songs

In januari verscheen bij uitgeverij WBooks Bruce Springsteen Compleet – Het verhaal van de 344 songs. Dit is de Nederlandse vertaling van Bruce Springsteen All the Songs – The story behind every track van het Franse schrijversduo Jean-Michel Guesdon en Philippe Margotin dat in 2020 verscheen. Bruce Springsteen Compleet poogt alle officieel uitgebrachte nummers van Springsteen te beschrijven tot en met Letter to You.

Bruce Springsteen Compleet is een uitgave uit een serie muziekboeken van dezelfde auteurs waarin ze het gehele oeuvre van muzikanten en bands als Jimi Hendrix, Bob Dylan, Pink Floyd, de Beatles en Led Zeppelin onder de loep nemen. Het boek is een heuse pil en kan een pronkstuk in de boekenkast van iedere Springsteen-fan zijn: 680 pagina’s boordevol foto’s. Het boek is mooi vormgegeven en gedrukt op fraai papier.

Niet alle foto’s in het boek zijn essentieel. Bijvoorbeeld de grofkorrelige, paginagrote zwart-witfoto van Chris Baily, leadzanger van de Australische band The Saints en componist van het nummer ‘Just Like Fire Would’ dat op High Hopes staat. Of de paginagrote foto’s van Joe Cocker en James Brown, en een inzetfotootje van actrice Joan Fontaine die figureert in het nummer ‘Does this Bus Stop at 82nd Street?’. Ook de afbeelding van twee microfoons van hetzelfde type waarmee Ron Aniello Wrecking Ball opnam en de inzet van twee gevangenen in de Irakese Abu Ghraib-gevangenis zijn slechts enkele van vele voorbeelden van afbeeldingen die naar mijn mening weinig toevoegen. Het boek had ook met de helft minder foto’s kunnen worden gemaakt zonder dat het aan inhoud of schoonheid zou verliezen. Wellicht had daarmee ook de prijs een stuk lager kunnen uitvallen. Want die is namelijk best fors, 59,95 euro inclusief verzending (en dit is dan nog de kortingsprijs die tot 26 april geldt, daarna kost het boek 70 euro).

Biografie en songbesprekingen

Het boek begint met een korte biografische inleiding, waarvoor de auteurs voornamelijk uit Springsteens autobiografie Born to Run hebben geput. De vermeende Nederlandse afkomst van Bruce wordt genoemd, maar de stelligheid waarmee de auteurs opschrijven dat Springsteens voorouders daadwerkelijk in Nederland geboren zijn, is onterecht, zoals blijkt uit ons boek Springsteen in Nederland.

Na de inleiding volgt in chronologische volgorde achtergrondinformatie over de studioalbums met daarbij een beschrijving van elk van de nummers. Een sterk punt is dat de auteurs hierbij veel gepubliceerde interviews als bron hebben gebruikt en dat al deze informatie nu in dit boek samenkomt. Vooral Springsteen-fans zullen deze schat aan informatie kunnen waarderen. Af en toe geven de auteurs in kaderteksten ook voetnoten bij de tekst die speciaal bedoeld zijn voor fans, maar die lang niet altijd bijzonder zijn.

Bij elk nummer wordt eerst geschreven over de totstandkoming en de interpretatie van de tekst. Hiervoor gebruiken de auteurs waar mogelijk eerder gepubliceerde uitleg van Springsteen zelf, maar soms geven ze er hun eigen visie op. Logischerwijs hoeft dit niet altijd overeen te komen met de interpretatie van de lezer. Daarna volgt steeds een stukje tekst waarin ze de productie van de opname van het nummer ontleden. Daarin draven de auteurs soms wat door. Een goed voorbeeld is de wijze waarop ze ‘Racing in the Street’ helemaal uitkleden. Mede door het hyperbolische maar niet al te originele taalgebruik (“een indrukwekkend krachtige rockstem”, “een gitaarsolo met woeste intensiteit”, “de pulserende ritmesectie”, “de snaredrum als een repeterend machinegeweer”) gaat het lezen van de tekst soms behoorlijk vervelen. Dat maakt het boek niet geschikt om in één ruk uit te lezen, maar als naslagwerk is het goed te gebruiken.

Vergelijkbare Springsteen-boeken

Bruce Springsteen Compleet is niet het enige boek dat alle nummers van Springsteen behandelt. Allereerst is er Springsteens eigen boek Songs, uitgebracht in 1998 en bijgewerkt tot en met The Rising in een heruitgave in 2003. Hierin staan alle songteksten en bij elke plaat een inleidend verhaal van Springsteen zelf. In 2019 verscheen Bruce Springsteen – The stories behind the songs van Rolling Stone-journalist Brian Hiatt. Hij gebruikte slechts de helft van het aantal pagina’s van Bruce Springsteen Compleet om de nummers van de studioalbums te beschrijven. Hiatt interviewde Springsteen verschillende malen en toont bij bepaalde nummers net wat meer kennis over de totstandkoming daarvan.

Een goed voorbeeld hiervan is ‘Easy Money’, een nummer dat als katalysator van het Wrecking Ball-album kan worden gezien. Guesdon en Margotin beschikten bij het schrijven van hun oorspronkelijke uitgave ook over het boek van Hiatt, maar het siert hen dat ze zijn informatie slechts summier meenemen in hun boek. In 2014 verscheen ook nog het boek Springsteen – Album by album van Ryan White, maar dit is eigenlijk een biografie geschreven aan de hand van de studioalbums tot en met High Hopes en behandelt niet de afzonderlijke nummers.

Missers

Waar je als lezer en Springsteen-fan niet omheen kunt, zijn de vele fouten die in het boek staan, vooral in de fotobijschriften. Het gaat daarbij echt om grote missers. Zo wordt Charlie Giordano verwisseld met Danny Federici en wordt bassist Tommy Sims, die in 1992/’93 met Springsteen tourde, een keer aangezien voor Randy Jackson die op plaat bas speelde bij de studio-opnames van Human Touch. Bij een foto van een willekeurig gekozen trompettist staat de naam van Curt Ramm. Van Southside Johnny wordt gezegd dat hij het nummer ‘Darkness on the Edge of Town’ coverde. Bij een foto van Bruce en de Seeger Sessions Band in de Convention Hall in Asbury Park staat dat deze vlak voor de Devils & Dust-tour in 2005 is gemaakt. En bij de foto van Bruce en Jay Weinberg, genomen op Pinkpop 2009, staat dat Jay erbij was “voor wat uitvoeringen van ‘Good Eye'”. Springsteen heeft het nummer van Working on a Dream slechts drie keer live gespeeld in 2009, waarvan maar één keer bij een repetitieshow met Jay Weinberg achter de drums.

Het zijn zo maar wat voorbeelden van fouten die je alleen al slechts bladerend door het boek tegenkomt. De fouten roepen ook de vraag op of alles wat de schrijvers beweren wel klopt. Het is des te jammer, omdat al deze foutjes ook al in het Engelstalige origineel stonden, en ze dus niet voor deze Nederlandstalige uitgave zijn gecorrigeerd. De foto van Pinkpop is overigens niet de enige van een Nederlandse show. Er staan foto’s in Rob Verhorst, Gijsbert Hanekroot, Paul Bergen, Michel Linssen en de Vlaming Gie Knaeps.

Ontbrekende Springsteen-nummers en covers

Hoewel de titel van het boek anders doet vermoeden, is Bruce Springsteen Compleet toch niet helemaal compleet. De studioalbums worden allemaal behandeld, de Tracks-box en de outtakes van The Promise worden beschreven. Ook b-kantjes van singles zoals ‘The Big Payback’, ‘Pink Cadillac’, ‘Be True’, ‘Held Up Without a Gun’, ‘Lucky Man’ en ’30 Days Out’ worden besproken en zelfs de Blood Brothers EP en de Record Store Day-release American Beauty staan erin. Maar de outtakes van The Ties that Bind ontbreken dan weer, net als de extra nummers van The Essential Bruce Springsteen en het nummer ‘Seeds’ van de Live 1975/85-box. En aangezien covers als ‘Chimes of Freedom’ wel worden besproken, hadden ook ‘War’, ‘This Land Is Your Land’ en ‘Raise Your Hand’ in het boek gepast. ‘Jersey Girl’ en ‘Santa Claus Is Comin’ to Town’ (allebeide als b-kantje) zijn dan weer niet over het hoofd gezien.

Ten slotte valt op (en dat getuigt ook van slecht redactiewerk) dat de nummers van Letter to You, die in de Nederlandstalige uitgave extra zijn toegevoegd in vergelijking met de in 2020 verschenen Engelstalige uitgave All the Songs, veel minder aandacht krijgen dan de nummers van de andere albums. Bij verschijning van Springsteens laatste album Only the Strong Survive zal de vormgeving van het boek al bijna klaar zijn geweest. Dat de uitgever niet voor uitstellen en (beter) aanvullen heeft gekozen, is jammer maar misschien wel begrijpelijk. Door beperktere en betere fotokeuzes hadden echt alle nummers op 680 pagina’s gepast.

Al met al mist Bruce Springsteen Compleet flink wat puntjes op de i die van dit boek een must-have hadden kunnen maken. Maar als je over de foutjes en omissies heen kijkt, is het naslagwerk zeker een boek waar je veel plezier aan kunt beleven.