Bruce deelt drinken uit aan het publiek. (Foto: Ward de Jager)

Deze week tien jaar geleden gaven Bruce en de E Street Band twee fantastische concerten in het Parijse Palais Omnisports de Bercy. Ter gelegenheid van dit jubileum zijn de audio-opnames deze maand als download uitgebracht.

De show van 5 juli 2012 stond ook in 2015 al op het wensenlijstje met 31 klassieke shows dat de redactie van Be True samenstelde, toen bekendgemaakt werd dat Springsteens concertopnames uit het archief officieel uit ging brengen. Wat maakte deze twee concerten in Parijs zo speciaal?

Het waren de enige twee indoorconcerten in Europa die Springsteen het eerste deel van de Wrecking Ball-tour gaf. De arena heeft een capaciteit van zo’n 20.000 toeschouwers, maar de shows in Bercy kunnen, tussen de grote stadions en festivalterreinen die Bruce die maanden in Europa aandeed, gerust als intiem worden bestempeld. De shows vielen natuurlijk tijdens Onafhankelijkheidsdag, de feestdag in Amerika. Patti, die andere Europese shows had overgeslagen, er was in Parijs wel bij. Ook zaten Springsteens moeder en andere familie op de tribune. Het was erg heet in de zaal en het is bekend dat Bruce in zijn element is bij temperaturen die anderen misschien als uitputtend ervaren.

Springsteens zus Pam en zijn moeder op de tribune. (Foto: Ward de Jager)
(Foto: Ward de Jager)

De Franse acteur/filmmaker Antoine de Caunes, die Bruce bij de Wrecking Ball-persmeeting eerder dat jaar in Parijs had geïnterviewd, kwam vlak voor de show het publiek waarschuwen dat de elektriciteit in Bercy weleens zou kunnen uitvallen. Dat was vlak voor de show al een keer gebeurd en eerder in de middag ook. Het concert zelf bleef vrij van stroomstoringen (opmerkelijk, in 2016 lag het eerste concert in Bercy wel een poosje plat omdat de stoppen toen doorsloegen), maar waarschijnlijk lag dat ook aan de airconditioning die uitgezet werd. Het gevolg was een nog hoger oplopende temperatuur en een extreem hoge luchtvochtigheid. Bruce en de bandleden zorgden zelf voor de fans op de voorste rijen, door hier en daar water uit te delen. De tweede avond werden ventilators voor de eerste rijen van het publiek geplaatst die een klein beetje verkoeling moesten brengen.

(Foto: Ward de Jager)

4 juli

Bij opkomst liep Patti samen met Steve het podium op en zwierde Steve haar rond aan zijn arm, terwijl Roy Bittan en Charlie Giordano ‘La Vie En Rose’ op de accordeons speelden. De show begon met ‘We Take Care of Our Own’. Tijdens ‘My City of Ruins’ introduceerde Bruce Patti nadrukkelijk en tijdens de Apollo-medley danste hij met haar. Het was Patti ook die Bruce tijdens het voorstellen van de band erop wees dat Roy Bittan twee dagen terug jarig was geweest, toen Bruce bij het voorstellen van Nils vermeldde dat hij twee weken daarvoor jarig was geweest.


‘The E Street Shuffle’ was een verzoeknummer, op de setlist stond eigenlijk ‘Lonesome Day’ gepland. Bruce zei: “In 1974, it was a hot Parisian night, and on the other side of the Atlantic you heard…”, waarna de blazers door elkaar begonnen te blazen. Bruce dirigeerde ze naar het intro van ‘The E Street Shuffle’. Een sterke, uitgelaten uitvoering met een extra vervolg. Toen de bandleden hun instrumenten aan het verwisselen waren en Roy Bittan klaar stond met de accordeon, begon het publiek het einde van ‘The E Street Shuffle’ opnieuw te zingen. En dus pakte Bruce het opnieuw op, tot hilariteit van de bandleden die weer terug naar hun instrumenten van het vorige nummer moesten. Daarna dan toch ‘4th of July, Asbury Park (Sandy)’, met Roy Bittan op accordeon naast Bruce, ter ere van de Amerikaanse feestdag.


‘Easy Money’ kreeg door de terugkomst van Patti het Europese debuut. Bij ‘Waitin’ on a Sunny Day’ haalde Bruce een tienermeisje uit het publiek om mee te zingen. Ze was niet toonvast en was ook nog eens de tekst kwijt. Het meisje riep halverwege zingend dat ze de tekst was vergeten en dat ze zelf ook muziek schrijft. Bruce leek het wel grappig te vinden en zette haar na haar minuutje in de spotlight weer terug in het publiek.


De Apollo-medley was terug op de setlist en Jake Clemons deed een breakdance-move liggend op het podium. Patti had dit kunstje waarschijnlijk nog niet gezien, want zij moest erg lachen om de capriolen van Clarence’ neef. Daarna het hoogtepunt in de show, Bruce nam plaats achter de piano en zei: “This is something special for today.” De piano-uitvoering van ‘Independence Day’ was wondermooi en tevens een wereldpremière. Bruce had het live nooit eerder alleen op piano uitgevoerd.


‘The River’ was ook prachtig en kreeg nog een mooi vervolg. Bruce had de gitaar voor ‘The Rising’ al omhangen toen het publiek het eindcoda van ‘The River’ weer begon te zingen. Bruce speelde op zijn gitaar een stukje mee. De set werd daarna besloten met ‘Out in the Street’ en ’Land of Hope and Dreams’. ‘We Are Alive’ was de opener van de toegiften. Voor ‘Born in the USA’ bedankte Bruce het publiek. “Thank you for coming out on this hot Fourth of July. We’re glad to be in Paris tonight, because France was America’s friend before America was America. Before we ever celebrated this day. Before there was a United States, France stood by the folks in America and provided the gun powder to fire our guns. Tonight we give you a big E Street Merci! Thank you Paris, this is for France!”

(Foto’s: Ward de Jager)


Dancing in the Dark’ werd het moment van de Nederlandse Marjan van Tellingen. Haar dochter Evelien had een bordje bij zich waarmee ze vroeg of haar moeder, fan sinds 1975, met Bruce mocht dansen en zo geschiedde. Daarna ‘Tenth Avenue Freeze-out’ met het eerbetoon aan Clarence, geprojecteerd op de kleine schermen die hoog aan de zijkanten van het podium hingen. ‘Fourth of July’, de dag waarop de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten ten opzichte van het koninkrijk Groot-Brittanië gevierd wordt, kreeg met ‘American Land’ een passend slot.

5 juli

De tweede avond was nog intenser dan de eerste en het publiek kreeg een setlist om van te smullen. Bruce liet iedereen wel lang wachten (de band kwam pas een uur na de aangekondigde starttijd onder de accordeonuitvoering van ‘Au Claire de la Lune’ van Roy Bittan en Charlie Giordano het podium op), maar de show was dat meer dan waard. ‘The Ties that Bind’ en No Surrender’ leken als dubbele opener nog wel standaard. Daarna geen ‘We Take Care of Our Own’ maar afwijkende keuzes: ‘Two Hearts’, ‘Downbound Train’ (een verzoeknummer, met een verlengd slot met solo van Little Steven), ‘Candy’s Room’ (waarbij Bruce in het begin de tekst van het nummer kwijt was), ‘Something in the Night’ en vervolgens pas de Wrecking Ball-nummers, ‘We Take Care of Our Own’, ‘Wrecking Ball’ en ‘Death to My Hometown’, dat een nieuw en lang intro kreeg dat nog niet eerder zo gespeeld was.

(Foto: Ward de Jager)

Na ‘Spirit in the Night’ volgde de majestueuze banduitvoering van ‘Incident on 57th Street’. ‘I’m Goin’ Down’ was een verzoeknummer. Bruce liet zich tijdens de saxofoonsolo op zijn knieën zakken. Bij ‘Waitin’ on a Sunny Day’ haalde hij een meisje uit het publiek dat niet alleen meezong maar ook op Springsteens uitnodiging ook een kniesliding met hem deed. Onder het nummer klonk ook opeens een luide ruistoon. En tijdens het begin van ‘The Way You Do the Things You Do’ klonk die ruistoon opnieuw door de zaal, terwijl de zangers probeerden door te zingen. Bruce gebaarde, nadat het euvel verholpen was, dat hij ook geen idee had waar dit vandaan kwam. Hij verlengde wel het intro en zei aan het begin van de soulmedley: “We start with a song by one of the most eloquent songwriters in soul music and end with a song by one of the most gritty songwriters”, doelend op Smokey Robinson en Eddie Floyd (of hij bedoelde Wilson Pickett, die ‘634-5789’ als eerste uitvoerde). Bruce zong het nummer weer op het podiumpje aan de achterkant van de pit in het publiek en waagde nu ook voor het eerst in Europa de stagedive in het publiek. “Do you think you can take me there?”, vroeg hij wijzend naar het hoofdpodium. Op zijn rug over de uitgestoken handen surfte over de hoofden van het publiek  terug naar het podium, de eerste keer dat hij in Europa de crowdsurf deed.


Na die uitgelatenheid stuurde Bruce de bandleden van het podium en nam zelf plaats achter de piano. Na een prachtige solo-uitvoering van ‘For You’, misschien wel het hoogtepunt van de show, volgde een uitzonderlijk lange versie van ‘Racing in the Street’ waaraan geen eind aan leek te komen. Roy Bittan bleef maar pianoregels toevoegen, waarbij hij af en toe een verkeerde noot speelde, maar een kniesoor die daarover viel.

(Foto: Ward de Jager)
(Foto: Ward de Jager)
(Foto: Ward de Jager)

Een ander hoogtepunt van de show zat aan het begin van de toegiften. Bruce en Steve keken naar Springsteens moeder in het publiek en Bruce vroeg haar te gaan staan en te zwaaien en buigen. Hij stelde ook zijn zus en zijn schoonmoeder voor: “Those are some good looking women.” Daarna leidde hij ‘We Are Alive’ in met een langer en persoonlijk intro over het schrijfproces van het slotnummer van Wrecking Ball.

Hij vertelde dat zijn moeder een goed voorbeeld was van de mensen die vroeger in moeilijke tijd optimistisch bleven. “She had it hard but yet somehow got up every morning to go to work and always had a smile, and always had love to spare. When we were kids, we used to go out to the graveyard around dusk. Me and my sister and my mother we used to go out to put flowers on my grandmother’s grave. Me and my sister we were running around the graves and climbing on grave stones until it started to get dark and we were starting to hear things. So, this is a song about listening to the voices of the death, and the voices of the past. And the way they sound present and point towards the future. So I do this for you tonight Mom… So there were are, at the old Freehold cemetery, it’s right around dark. And me and my old sister we are going from grave to grave to grave to grave. It’s getting darker. And we’re listening, and we’re listening, and we’re listening. And suddenly we hear…”

Bruce startte het nummer en zong vooral het eerste couplet met nog meer gevoel dan voorgaande uitvoeringen.

Foto: Ward de Jager.

Daarmee was de koek nog lang niet op. ‘Glory Days’ bracht Bruce samen met “The Incredible Steve”, zoals hij hem noemde, vooraan op de middelste podiumuitloper. “It’s time to go, I want to see the Eiffel Tower before it closes”, zei Bruce tegen Steve, waarop Steve riep: “It never closes!”

Seven Nights to Rock’ “speelde” Bruce piano met zijn hoofd en billen. Bij het teruglopen gooide hij ook nog een bekertje naar de piano. Een mooi familiemoment volgde, toen Bruce zijn dochter Jessica het podium ophaalde voor een dansje bij ‘Dancing in the Dark’. ‘Tenth Avenue Freeze-out’ was de afsluiter. Bruce sprong op de piano en deed zijn vestje uit, zodat hij het slot in een door het zweet drijfnat T-shirt zong. “Paris, je vous aime, je vous aime, je vous aime!”, riep hij voordat hij met de woorden “We’ll be seeing you” definitief afscheid nam van een dankbaar publiek.