The Album Collection Vol. 1 1973-1984 bevat de heruitgaves van Springsteens eerste zeven studioalbums samengepakt in een doos met als bonus een boekwerk vol memorabilia. Er is een cd- en vinylversie. De albums zijn opnieuw gemasterd volgens het Plangent-proces, een nieuwe techniek waarmee fouten uit het eerdere productieproces worden gecorrigeerd. Vooral aan de vinyluitgave hangt een flink prijskaartje. Is het het waard de albums opnieuw aan te schaffen?
Door Jos Westenberg & Muriël Kleisterlee

De technici achter de heruitgaves zijn Toby Scott, Springsteen studiotechnicus, en Bob Ludwig, die steevast voor Springsteens albums de mastering voor zijn rekening neemt. Het masteringproces is een kritisch gedeelte in het productieproces dat het geluid van een uitgave kan doen laten buigen of barsten. De technicus werkt met een afgemixte stereotape die rechtstreeks uit het mengpaneel van de studio komt rollen en moet deze zo goed mogelijk weergeven op de geluidsdrager voor de consument, een cd of vinylplaat. Doordat zo’n tape en de bandrecorder waarop het wordt afgespeeld, allerlei kleine oneffenheden op de opname veroorzaken, doet het eindresultaat vaak niet helemaal recht aan de weergave van het geluid dat de muzikant in de studio hoorde en produceerde. Daarnaast zijn er in het digitalisatieproces allerlei stappen die het verschil in geluidsbeleving kunnen beïnvloeden, waarvan sommige de basis vormen van het verschil in geluid tussen cd en vinyl.

Bob Ludwig in de Gateway Mastering Studios in Maine, Portland.
Bob Ludwig in de Gateway Mastering Studios in Maine, Portland.

Momentopname
Springsteen zelf was uitgesproken terughoudend ten opzichte van het oppoetsen van zijn oorspronkelijke uitgaves. Hij hield het remasteren van zijn studioalbums lange tijd af, want hij vond dat die uitgaves maar beluisterd moesten worden als een momentopname in de tijd waarin de nummers op plaat gezet waren, met alle beperkingen van de toenmalige techniek. Maar Bruce is van mening veranderd. Toen Bob Ludwig hem in 2005 de remaster van Born to Run liet horen, ging hij om. Hij zei tegen Ludwig dat hij het album voor het eerst weer terughoorde zoals hij het zelf in de studio bedoeld maar vervolgens nooit meer zo gehoord had. Dit compliment was voor Ludwig de bevestiging dat Springsteen positief stond ten opzichte van het remasteren van zijn catalogus. Het eerste product verscheen in de 30th Anniversary-box van Born to Run in 2005. Ook Darkness on the Edge of Town werd voor de Anniversary-uitgave van dat album in 2010 opnieuw gemasterd.

Verschil met de Japanse uitgaves
Daarvoor was er ook al wel wat aan geluidsverbetering van de originele albums gedaan, vooral bij de cd’s, maar zonder dat daar een nieuw masteringproces bij was komen kijken. De digitale technieken verbeterden door de jaren heen en de huidige standaard is inmiddels veel beter dan die ten tijde van de eerste cd’s in de jaren tachtig. Daar hebben vooral de heruitgaves van Springsteens albums in 2005 in Japan en in 2008 in Europa van geprofiteerd (de uitgave van alle albums tot en met The Rising met kartonnen hoesjes als artwork). En eerder was er al de Mastersound-uitgave van Born to Run in 1994, waar met behulp van de zogenaamde super bit mapping-techniek de 20-bits sampling rate van mastertapes was omgezet naar 16-bits voor cd. Feitelijke remastering bleef bij al die heruitgaves uit, op de Anniversary-uitgaves van Born to Run en Darkness on the Edge of Town dus na.

De Plangent-techniek

Maar ook die twee albums zijn nu voor de nieuwe box geremasterd via het Plangent-proces. Deze techniek is een doorbraak in het masteringproces. Onder andere wow en flutter (negatieve effecten in het geluid die ontstaan door het gebruik van studiotapes en die onontkoombaar te horen zijn) kunnen nu tijdens het digitale conversieproces worden gecorrigeerd. Daardoor kan het geluid dat de muzikanten destijds in de studio hoorden, toen ze de opnames rechtstreeks vanaf het mengpaneel beluisterden, op een manier worden benaderd die eerder niet mogelijk was.

Bob Ludwig had voor het remasterproces de beschikking over alle oorspronkelijke studiotapes. Sommige banden hadden doordat ze lang in opslag hebben gelegen, last van wat technici het ‘sticky tape’-syndroom noemen. Door veel technische bewerkingen wist Toby Scott de banden weer bruikbaar te maken. Maar voordat ze naar Ludwig werden gestuurd, gingen ze eerst langs Bruce ter goedkeuring. En uiteraard werd ook het eindproduct door hem gekeurd. Enkele opnames maakten de reis tussen Ludwig en Springsteen een paar keer, voordat de meester akkoord ging.

Het resultaat is er dan ook naar: sommige opnames klinken spectaculair beter dan de oude cd’s. Een een-op-een-vergelijking tussen beide uitgaves toont dit onomstotelijk aan. De redactie van Be True kon het met eigen oren horen in de studio van Attie Bauw (lees ook het hele interview), maar volgens de Nederlandse producer is het sterk verbeterde geluid niet alleen op apparatuur en boxen van professionele studiokwaliteit te horen. Ook de consument met een gemiddelde hifi-set (vergeet mp3, dat is echt sterk gecomprimeerd en dus mindere geluidskwaliteit) zal de verschillen horen, de albums opnieuw ontdekken en een rijkere beleving ervaren. “Ik heb het gevoel alsof hij hier bij me achter de speakers staat en dat vind ik echt fantastisch”, zei Bauw na het horen van de verschillen tussen de oude en nieuwe uitgaves.

Verscherpte plaathoesfoto’s

The Album Collection Vol. 1 1973-1984 bevat Greetings from Asbury Park, N.J. tot en met Born in the USA. Voor de hoezen van de vinylplaten en de cd’s zijn de ontwerpen gekozen die het meest recht doen aan de eerste vinyl-uitgaves. De hoes van Greetings is de klaphoes met de postkaart, Born to Run heeft de gatefold sleeve en ook de papieren hoezen waar de lp’s origineel in zaten en de tekstvelletjes zijn nagemaakt. De originele foto’s op de hoezen zijn gebruikt en door de huidige druktechniek en fotobewerkingsmogelijkheden zien die er veel beter uit dan op de oude uitgaves. Op Born to Run bijvoorbeeld zijn de krassen op de slagplaat van Springsteens gitaar (het mannetje dat tegen een lantaarnpaal leunt) zeer scherp te zien en ook de Elvis-button die op de gitaarriem steekt, komt duidelijker naar voren dan ooit.

Boek met verrassende krantenknipsels

Het bijgeleverde boek, dat eigenlijk alleen goed tot zijn recht komt in het grote formaat in de lp-doos (de cd-box bevat een stuk kleiner formaat), bevat een collectie kranten- en tijdschriftartikelen. De vormgeving is een beetje rommelig en lijkt op een plakboek over de carrière van Springsteen tot 1985 die zijn moeder zou kunnen hebben bijgehouden. Maar er zitten erg leuke en interessante berichtjes uit de oude doos bij, zoals een interview met Springsteens oude muziekdocent.

De titel van de collectie doet vermoeden dat er ook heruitgaves van de nieuwere albums zullen volgen, een vermoeden dat Ludwig bevestigde in een interview met Backstreets: “Ja, ik ben al begonnen met de rest van de catalogus.” Het is nog niet gezegd of en wanneer de remasters van die meer recente albums uitkomen, maar het remasterproces ervan is in ieder geval minder bewerkelijk: “Die albums waren digitaal gemixt, dus daarbij komt het neer op het finetunen van het origineel, terwijl de oorspronkelijke intentie behouden blijft en de geluidsbeleving toch verbeterd wordt bij het creëren van 24-bits masters”, aldus Ludwig.