Foto: Jos Westenberg

Springsteen en de E Street Band hebben maandag 15 mei het tweede concert in in La Défense Arena in Parijs gegeven. Ten opzichte van de eerste show wijzigde Bruce de setlist maar op een paar plaatsen en bleven echte verrassingen uit. Desalniettemin was het een fantastisch concert en stuurde Bruce het publiek tevreden huiswaarts. Lennart Bloemhof was erbij en mailde: “Het blijft me verbazen hoe hij in dit geval een flink indoorstadion – de Défense Arena heeft meer weg van de Amsterdam Arena dan de Ziggo Dome – mee kan krijgen.”

Het concert begon iets later dan de avond ervoor, om tien over zeven. Bruce en de band trapten af met dezelfde openers als bij de laatste concerten in Dublin: ‘My Love Will Not Let You Down’ en ‘Death to My Hometown’. Aangemoedigd door het publiek gaf Bruce bij zijn gitaarsolo aan het einde van ‘Prove It All Night’ extra gas. Daarna volgde een intense uitvoering van ‘Darkness on the Edge of Town’. ‘Pay Me My Money Down’ kwam in plaats van ‘Johnny 99’. Garry Tallent zat gereed om op het nummer tuba te spelen, voor het eerst deze tour, maar hij had technische problemen met het geluid. Daardoor zette hij zichtbaar geïrriteerd het instrument na het eerste couplet al weg en ruilde het in voor de bas.

Foto’s: Jos Westenberg
Springsteen, Jake Clemons en Anthony Almonte tijdens 'Death to My Hometown'.
Springsteen, Jake Clemons en Anthony Almonte tijdens ‘Death to My Hometown’.
Foto: Jos Westenberg

Bij ‘The Promised Land’ zag Bruce een kind met een shirt van The New Jersey Devils, de ijshockeyclub van Springsteens thuisstaat, in het publiek op iemand schouders zitten en gaf het kind wat extra aandacht. De setafsluiter van de eerste avond, ‘Thunder Road’, werd overgeslagen en de toegiften waren identiek aan die van de eerste show. Onder ‘Glory Days’ gaf Bruce Max Weinberg zelf de microfoon om hem te laten zeggen dat hij nog niet naar huis wilde. Max zei iets in het Frans en Bruce zei lachend: “I don’t know what he said, but I think Max does not want to go home.”

Onder ‘Tenth Avenue Freeze-out’ viel vooraan bij het podium een vrouw flauw. De security haalde haar uit het publiek terwijl Bruce, al doorzingend, toch een oogje in het zeil hield of alles goed kwam met de ongelukkige fan. Bruce bedankte het publiek na ‘I’ll See You in My Dreams’ voor twee fantastische concerten in Parijs. “The E Street Band loves you!”, waren zijn laatste woorden. De grootste verrassing van de twee shows in Parijs was wellicht het uitblijven van een gastoptreden van Elliott Murphy, de Amerikaanse muzikant en vriend van Bruce die in Parijs woont en normaliter wel bij de concerten een nummer komt meespelen.

Foto’s: Jos Westenberg
Springsteen en Curtis King tijdens 'Nightshift'.
Springsteen en Curtis King tijdens ‘Nightshift’.

Lennart Bloemhof was bij beide concerten in Parijs en mailde naar Be True: “Bruce en Parijs hebben altijd iets onverklaarbaar magisch met elkaar. Of het nou de concerten in 2012 waren, met een kapotte airco en setlists vol zeldzaamheden. Of in 2016, toen de eerste avond de stroom uitviel en Bruce en de band ‘Ramrod’ onversterkt bleven doorspelen, of hij de volgende avond uitkoos om in Parijs, als een van de weinige plekken buiten de VS, het volledige The River-album te spelen. Zou hij nu weer iets bijzonders in petto hebben? Ik hoopte er in ieder geval op, aangezien het mijn eerste twee shows waren deze tour. Verder was de locatie perfect. De Défense Arena is overduidelijk gebouwd voor concerten. De akoestiek is perfect en de zaal heeft ondanks de grootte dat speciale intieme sfeertje, dat maar een paar indoorzalen weten te creëren.

Foto: Jos Westenberg

Foto: Jos Westenberg

“Allereerst: Bruce is in topvorm. Voor iedereen die twijfelde of hij na de coronacrisis, als iemand die al richting de helft van de 70 kruipt, nog wel datgene heeft wat hem uniek maakt? Absoluut. Het blijft me verbazen hoe hij in dit geval een flink indoorstadion – de Défense Arena heeft meer weg van de Amsterdam Arena dan de Ziggo Dome – mee kan krijgen. Het zijn de kleine dingen: oog hebben voor zijn publiek, de energie. De passie waarmee hij zijn nummers brengt, ook al zingt hij de meesten al decennialang. De stem, want die is nog altijd ruim voldoende. De grappen en grollen met de band. En de intensiteit, die met name goed tot uiting komt in ‘Backstreets’. Het was voor mij het absolute hoogtepunt op deze twee avonden. Elke zin lijkt recht uit het hart van Bruce te komen, die kort daarvoor in ‘Last Man Standing’ heeft uitgelegd dat hij de laatste overlevende is van zijn eerste band. Het maakt het nummer nog krachtiger dan het al is, zeker als Bruce er in het intermezzo in het lied nog eens aan refereert en met zijn ogen dicht zegt dat hij zijn oude bandleden nu ‘in zijn hart’ meedraagt. Ruim 40.000 mensen luisteren ademloos.

Foto’s: Jos Westenberg

“Het is daarna wachten tot die climax, die ieder Bruce-concert altijd heeft. Dat ene onverwachte nummer, of die bijzondere interactie tussen publiek en fans die het concert boven anderen laat uitstijgen. Het kwam er voor mij alleen niet. Anders dan bij andere tours, voelt het alsof er wat spontaniteit mist. Bruce praat minder dan bij andere tours met het publiek. Verzoekborden laat hij links liggen, kleine kinderen zingen niet meer mee en er danst niemand meer met hem op het podium. Overigens niet allemaal slechte ontwikkelingen, maar soms ramt hij echt door de nummers. Zeker aan het slot, wanneer een soort Greatest Hits-samenvatting volgt. Het geeft de show vaart, maar het voelt zo af en toe ook als een invuloefening. Het is soms ook te zien aan de band, waarbij met name Little Steven zo af en toe afwezig oogt, bijvoorbeeld tijdens het lang uitgesponnen ‘Kitty’s Back’.

Bruce vraagt tijdens de toegiften aan Steve of het niet tijd wordt om naar huis te gaan.
Bruce vraagt tijdens de toegiften aan Steve of het niet tijd wordt om naar huis te gaan. Foto: Jos Westenberg
Foto’s: Muriël Kleisterlee

“Het voelt ook alsof er amper ruimte is voor de E Streeters om van de lijn af te wijken. Komt het doordat nagenoeg elke avond dezelfde setlist wordt afgewerkt (Parijs kreeg geen enkele tourpremière)? Heeft Bruce zijn filosofie aangepast als het gaat om liveshows? Of is hij zoekende in deze tour, en durft hij nog niet te veel te variëren? Of: verwachten we te veel als vaste volgers? Gek is het overigens allemaal niet. Als Bruce-fans zijn we altijd verwend met een artiest die elke avond iets anders speelde, en altijd verraste. De meeste wereldsterren op Springsteens leeftijd spelen al decennia iedere avond exact hetzelfde. Daarnaast: Bruce blijft van zeldzame klasse. Ik heb twee geweldige avonden gehad in Parijs, en dat gold volgens mij ook voor de tienduizenden anderen in de zaal. Uiteindelijk draait het daar om. Maar dat onverklaarbaar magische tussen Bruce en Parijs? Dat was er voor mij een keertje niet.”

Foto: Lennart Bloemhof

Marco Melsen mailde ook zijn ervaringen naar Be True: “Na twee keer Barcelona,  waarvan een keer in de zon zitten en een keer droog onder de luifel, werd het nu een plaats in het pitje in Parijs. Nou ja, pitje… net als in Barcelona is dat het halve veld. Mijn idee was om achteraan in de pit tegen het hek te gaan hangen maar ik werd naar het podium geleid dus stond ik daar tussen de roll callers. Drie shows vanuit drie plekken gezien en alle drie even goed maar met drie verschillende ervaringen. Ik mis de drumsolo’s van Max tussen de nummers. En ik mis verrassingen en de verzoekjes. Steve en Roy hadden wat problemen met hun instrumenten, voor de show was er iets met de drums van Max. Bruce’ haar is gegroeid wat hem beter staat.

Foto: Jos Westenberg

“De ‘Surpremes’ hadden wat mij betreft thuis mogen blijven en ook alleen een trompet naast Jake was voor mij genoeg geweest. Heb ik er dan toch van genoten? Tuurlijk want het is net zo goed als dat het altijd was. Wat ik hem niet hoorde zeggen aan het eind is ‘We’ll be seeing you’. Dat zei hij altijd. Dus mijn advies is: geniet ervan deze tour en komen ze toch nog een keer terug, dan ook. Voor mij is de tour nog niet klaar, ik ga me voorbereiden op de volgende show.”

Foto: Jos Westenberg
Foto: Jos Westenberg

Jos Westenberg: “Tijdens ‘The Promised Land’ wilde Bruce naar de uitloop midden van het podium lopen om daar te komen zingen. Maar de teleprompter deed het niet. Wat was het geval, de fotograaf Rob DeMartin, die de hele show in de weer is met fotograferen, was voor de eerste rij gekropen en naast de telepromper gaan liggen. Hij moet daar met zijn actie een kabel hebben losgetrokken. Bruce wees zijn security personeel op het euvel, maar die begrepen het niet. Terug op het podium haalde Bruce Kevin Buell erbij om hem op de ontbrekende teksten op het scherm voor het podium te wijzen. Toen stond ook Rob DeMartin driftig naar de security te wijzen op de teleprompter. Grappig, de veroorzaker van de problemen die anderen op het probleem wijst, hij zou zo manager van een bedrijf kunnen worden.”

Setlist 15-5: My Love Will Not Let You Down / Death to My Hometown / No Surrender / Ghosts / Prove It All Night / Darkness on the Edge of Town / Letter to You / The Promised Land / Out in the Street / Kitty’s Back / Nightshift / Mary’s Place / The E Street Shuffle / Pay Me My Money Down / Last Man Standing (soloakoestisch) / Backstreets / Because the Night / She’s the One / Wrecking Ball / The Rising / Badlands // Born in the USA / Born to Run / Bobby Jean / Glory Days / Dancing in the Dark / Tenth Avenue Freeze-out / I’ll See You in My Dreams (soloakoestisch)

Lees concertverslagen van de andere shows in het touroverzicht.

Foto: Jos Westenberg