Voordat ik naar New York City vertrok, heb ik de reviews van Springsteens Broadway-show nog eens even doorgelezen. Zoveel positieve woorden, zoveel blijdschap bij de aanwezigen. Mijn scepsis ten aanzien van het hele concept Springsteen die máándenlang vijf avonden in de week hetzelfde verhaal afsteekt met als ondersteuning elke avond dezelfde liedjes, móét wel ongegrond zijn. We hebben het hier over Springsteen, kwaliteit gegarandeerd. Daarnaast: als Springsteen zulke hoge toegangsprijzen durft te vragen, dan is hij ten zeerste overtuigd van zijn kunnen in het theater. Het feit dat mijn kaartje 300 dollar kost (shit): it better be good.
Veel van de fan-euforie bestaat uit het feit dat mensen blij zijn de man in zo’n kleine, intieme setting te zien optreden. Het is natuurlijk ook bijzonder om Springsteen, die met gemak Camp Nou in Barcelona en San Siro in Milaan uitverkoopt, in een zaaltje met 975 stoelen te zien. Je kunt hem in het Walter Kerr Theatre zonder microfoon ook goed horen, las ik. Hoe intiem is dat? Nou, dat kan best intiem zijn, dacht ik toen ik in oktober na enige twijfel besloot om naar de 13-januari-show te gaan. Ik wilde het zelf zo graag ervaren. Zien of de man mij met zijn Broadway-werk kon overtuigen.
Helaas. Het heeft niet zoveel zin om de show uitvoerig te beschrijven, want heb je een showrecensie gelezen, nou, dan kun je die ook op de andere shows plakken. Hoe on-Springsteeniaans.
Waar is Springsteen?
Die avond dwaalde mijn blik diverse keren af naar de mensen op de eerste rij. Ze betaalden 850 dollar per stoel. 850 dollar. De exorbitante (jaja, ik weet het, Broadway) toegangsprijzen, het exclusieve karakter (al die mensen die de boot missen omdat ze onvoldoende financiële middelen hebben om hun held te zien), hoe on-Springsteeniaans. Springsteens motto ‘Nobody wins unless everbody wins’ lijkt niet bestaand op Broadway.
Daarnaast lijkt zijn uitspraak: ‘The best music is essentially there to provide you something to face the world with’ ook verder weg dan ooit. Ik bedoel, een half uur luisteren naar een lang verhaal over zijn jeugd en zijn ouders (dat men ook al meer dan uitvoerig in zijn autobiografie heeft kunnen lezen), deed mij naar mijn bed verlangen vanwege de jetlag. Het was ronduit saai en blij vlagen kitscherig.
Springsteen blijkt erg goed over zichzelf te kunnen praten. Maar laat zijn kracht ‘m nu juist zitten in het vertellen van verhalen die bij iedereen resoneren. Ik miste de relevantie met het hier en nu, waar hij wat mij betreft het beste in is. Dat is niet het geval bij de verhalen die hij uit zijn autobiografie opnieuw in het theater vertelt.
Sofastof
Tijdens de show bekroop mij de benauwde gedachte: is het mogelijk dat een mens ook te lang therapie volgt? Want daar deden zijn verhalen over zijn jeugd mij aan denken: sofastof. Om een 68-jarige man nog zo obsessief over zijn vader te horen praten, maakte een ongemakkelijk gevoel bij mij los. Springsteens persoonlijke verhalen zijn relevant als ingrediënt in zijn werk, als ze tot uiting komen in zijn muziek en teksten. Dan creëer je rock ‘n’ roll, kunst zelfs in sommige gevallen. Dan raak je mensen, neem je je publiek mee op reis waarbij ze zich betrokken voelen en zich in kunnen herkennen. Het belangrijkste ingrediënt in Springsteens werk is connectie. In zijn Broadway-voorstelling lijkt die connectie verder weg dan ooit. Je luistert naar, bij vlagen een langdradig, verhaal met weinig emotie. Zo vertelt hij helemaal niets over zijn depressies, terwijl die natuurlijk onlosmakelijk zijn verbonden met zijn motivatie tot het creëren van muziek en de noodzaak tot optreden. De tragiek die fans zoveel vreugde geeft. Dé paradox in Springsteens leven.
Het is een theatershow en daardoor per definitie klinisch en afstandelijker dan een volwaardig Springsteen-optreden. Maar dat de emotie zo afwezig zou zijn, had ik niet verwacht. Dit komt mede door het feit dat alles is gescript, want ja, Broadway en theatervoorstelling. Maar je zou denken dat als elke avond hetzelfde is, Springsteen los zou kunnen komen van de teleprompters, iets minder zou voorlezen en iets meer zijn best zou doen om uit die comfortzone te komen. Maar helaas. Hoort het niet ook bij ‘Broadway’ om iets beter je best te doen om de tekst uit je hoofd te leren? Ik bedoel: die mensen die vlak voor je snufferd zitten, hebben tenslotte 850 dollar betaald.
Hoogtepunten
Niet alles in de show was een teleurstelling gelukkig. Zijn verhaal voorafgaande aan ‘Born in the USA’, met de punchline: “Ik hoefde niet naar Vietnam, maar iemand anders is dus in mijn plaats vertrokken. Iemand nam mijn plek in”, en een daadwerkelijk prachtige uitvoerig van het nummer zorgden voor kippenvel op de armen van deze Broadway-twijfelaar.
Een ander hoogtepunt was ‘Brilliant Disguise’. Zo akoestisch gespeeld was de mooie melodie van het nummer goed te horen en leek het alsof ik de tekst voor het eerst hoorde.
Maar het hoogste hoogtepunt was de uitvoering van ‘Dancing in The Dark’. Ik ben het nummer gaan verafschuwen tijdens de laatste paar tours. Niet alleen vanwege de poppenkast tijdens de uitvoering van het liedje (al die springerige Springsteen-fans naast de man op het podium), maar vooral vanwege de lelijke live-uitvoering (melodie uitgegumd zodat mensen kunnen dansen, want ‘feestje!’). De akoestische Broadway-versie is zo warm, zo mooi en zo prachtig dat ik er tranen van in mijn ogen kreeg (zie je, ik ben niet helemaal van steen).
Zijn verhaal over dat hij nu een oude man is en niet langer ongeschreven levenspagina’s voor zich heeft zoals hij wel als jonge man had, was een van de weinige momenten in de show voor mij waar in Springsteens gesproken tekst emotie naar boven kwam drijven. Gescript of niet, het kwam binnen bij mij. Omdat we dat allemaal ervaren natuurlijk.
Bij het verlaten van het kleine theater bleef een gedachte bij mij hangen: waarom doet Springsteen dit? Wat haalt hij er persoonlijk uit? Waarom nu? De voorstelling is een grote terugblik op zijn leven, alsof er geen nieuw hoofdstuk lijkt aan te komen. En dat terwijl er naar verluidt al zo’n vier jaar een album op de plank ligt. Het mysterie Springsteen groeit met deze Broadway-shows.