De show begon iets na acht uur en duurde tot kwart over tien. Ankie: “Er is geen lobby in het theater, je loopt bijna direct de zaal in.” Het publiek gedroeg zich prima, volgens Ankie. “Bruce praatte soms zonder microfoon, zo de zaal in. Iedereen was muisstil. Amerikanen hebben andere humor dan ik heb. Ze lagen dubbel om de grapjes. Bruce vertelt heel naturel. Je hebt niet in de gaten dat hij iedere avond hetzelfde verhaal vertelt. Citeren uit het boek doet hij nauwelijks. Alle verhalen zijn natuurlijk bekend, maar komen mooi bij elkaar. Op een bepaald moment liet hij het verhaal los en speelde hij de nummers zonder intro of context. Dat vond ik jammer. Later ging hij gelukkig weer meer vertellen.”
Hoogtepunten voor Ankie waren ’10th Avenue Freeze-out’, ‘The Wish’ en het einde van ‘The Promised Land’. “Bruce was goed bij stem. Het geluid in de zaal is top en de belichting sfeervol.”
Verhaallijn boek duidelijk aanwezig
Ook Johan vond het een hele mooie voorstelling: “Deze vorm is nieuw. Het draait om Springsteens verhaal, dat wordt ondersteund door liedjes. Je kunt het vergelijken met een boekverfilming. Springsteen vertelt over dingen die letterlijk in zijn autobiografie staan. Maar het is zeker geen voorlezen of voordragen. Slechts één keer leest hij een stuk uit het boek voor, dat deel over de eerste reis naar de westkust met Tinker West.
In de eerste helft van de show is de verhaallijn van het boek duidelijk aanwezig. Hij begint met het ‘con man’-stukje uit de inleiding, en dat-ie belachelijk veel geld verdient met schrijven over dingen waar hij absoluut geen praktische ervaring mee heeft (‘gewoon’ werken dus). Daarna gaat hij in op zijn achtergrond: hoe hij opgroeide (‘Growin’ Up’), waar hij vandaan komt (‘My Hometown’). Hij vertelt over zijn vader (‘My Father’s House’), zijn moeder (‘The Wish’), hoe hij weg wil uit die omgeving (‘Thunder Road’), en dat dit hem niet is gelukt (‘I live 10 minutes from my hometown’). Vervolgens vertelt Bruce over de trip naar San Francisco in een poging door te breken met de band (‘The Promised Land’).
Hij vertelt waarom hij niet naar Vietnam ging (‘Born in the USA’) en besteedt aandacht aan het verhaal van The E Street Band (‘Tenth Avenue Freeze-out’). Ook echtgenote Patti (‘Tougher than the Rest’ en ‘Brilliant Disguise’) komt aan bod.
Extra lading
Het is knap hoe hij al deze bekende nummers, die – met uitzondering van ‘The Wish’ – niet puur autobiografisch zijn, zo mooi in zijn persoonlijke verhaal weet te mengen. Het geeft een extra lading aan de nummers. Neem ‘Born in the USA’. Dit nummer maakt hij persoonlijk door zich af te vragen wie zijn plaats in die oorlog innam.
Daarnaast kennen sommige nummers een afwijkende uitvoering. ‘The Promised Land’ klinkt anders dan de versies die hij tijdens The Ghost of Tom Joad-tour en de Devils&Dust-tour speelde. ‘Tenth Avenue’ lijkt op de uitvoering die hij speelde voor The Christic Institute in 1991, maar toch net niet helemaal. ‘Born in the USA’ heeft een nieuw arrangement, met het slide-intro van The Reunion– en The Rising-tours, maar een groot deel van het nummer zingt hij a capella.
Het verhaal en de nummers lopen door elkaar heen. Bij sommige nummers (‘Growin’ Up’, ‘Tenth Avenue’) gaat eerst het verhaal verder voor het nummer wordt afgerond. De introductie van Patti is niet meer dan hij al jaren doet met The E Street Band (’the love of my life’, ‘my angel’), aangevuld met dat-ie in 1984 al verliefd werd op haar… stem. Ik kan me voorstellen dat dit voor Patti zelf prettiger is dan een lofzang of een analyse van hun huwelijk, avond aan avond, waar ze zelf bij is.
Na het Patti-gedeelte wordt de verhaallijn losgelaten. Bruce spreekt in bedekte termen over president Trump, zonder hem bij naam te noemen. Hij hoopt dat ‘de huidige situatie’ een tijdelijke terugval is en speelt hij ‘Long Walk Home’. Daarna volgt ‘The Rising’, dat voor mij weer aan betekenis had gewonnen nadat we eerder die dag het 9/11 Memorial hadden bezocht. Springsteen introduceert het nummer helaas niet, maar deze nieuwe versie was wel mooi. ‘Dancing in the Dark’ kondigt hij kort aan en vanuit dat nummer gaat zonder onderbreking over in ‘Land of Hope and Dreams’.”
Johan: “Na de eerste staande ovatie keert Bruce terug naar zijn verhaal. Hij vertelt de mensen in de zaal over hoe de boom uit zijn jeugd verdwenen is. Dat inspireert hem tot het Onze Vader en het nog één keer noemen van mensen die hem ontvallen zijn: zijn vader en grootouders, tantes, Bart Haynes, Walter Chichon, Terry Magovern, Danny Federici, Clarence Clemons.
De afsluiting is ‘Born to Run’, ook in een nieuwe versie. Niet de langzame versie van de Tunnel of Love-tour, maar een solo-akoestische uitvoering die dichter bij het normale tempo ligt. En dan zijn de iets meer dan twee uur opeens voorbij gevlogen. Deze vorm gaat Bruce goed af. Hij is een goede verhalenverteller en het lukt hem om een hele avond te boeien. Maar hij is geen komiek, hoewel het Amerikaanse publiek daar anders over denkt, ze liggen vaak dubbel om voorspelbare en bekende grappen.
Hét komische moment is ook het enige moment waar hij, zo denk ik, van het script afwijkt: in zijn verhaal over The E Street Band zegt dat je niet per se de beste, maar wel de juiste muzikanten moet hebben in je band. Want 1+1 is gelijk aan 3. Om het verschil aan te geven zegt hij dat 1+1=2 normaal is. ‘Dat is opstaan en weer naar bed gaan…. oh nee, opstaan, gaan werken en weer naar bed gaan, alleen ik sta op en ga weer naar bed, jullie niet.’ En om die grap moet hij zelf zo hard lachen, dat het mij een verspreking lijkt, die hij ad rem oplost.
Het publiek is respectvol en stil. Bijna niemand loopt naar de bar of het toilet. Hooguit hoorde je zo nu en dan iemand in je buurt heel zachtjes meezingen of neuriën. Het geluid in het theater is goed. Die keren dat hij zonder microfoon spreekt, is hij probleemloos te verstaan. Het theater is echt heel klein. Er is geen lobby, bij binnenkomst sta je direct achter de stoelen die op de vloer voor het podium staan. Opvallend is ook dat het podium dwars op de ingang staat. Verder is het een traditioneel Broadway theater uit 1926, dus met een tamelijk kitscherig uiterlijk met bladgoud en tierelantijntjes en iets te kleine stoelen.”
Robert Raaijmakers was zaterdag 4 november samen met zijn nicht Mariëlle Verkuijlen bij Springsteen on Broadway en hij was erg onder de indruk. Hij mailde: “Het was onbeschrijflijk mooi. Absoluut hoogtepunt voor mij was ‘Brilliant Disguise’, samen met Patti. Sinds Storytellers, waar ze dit nummer ook samen deden, heb ik altijd gehoopt dat ik dit nog eens live mocht aanschouwen. Vanavond was het zover en het overtrof mijn verwachtingen, zo mooi en intens en die stemmen die prachtig bij elkaar passen. Een ander hoogtepunt was ‘The Rising’. Ik heb dat altijd al een prachtig nummer gevonden, maar als je eerder op de dag het 9/11 museum hebt bezocht komt dit nog veel harder binnen, kippenvel.
Bruce vertelde een mooi verhaal over zijn vader midden in ‘My Father’s House’. Vlak na de dood van zijn vader had Bruce een droom. Hij was aan het optreden voor duizenden dolenthousiaste mensen en zijn vader was in het publiek. Een moment later stond hij naast zijn vader. Hij zei: ‘Zie je die vent op het podium, dat is hoe ik jou zie.’ Het theater is een schitterende locatie, fantastisch geluid en Bruce is absoluut in zijn element en zo ontzettend goed met een werkelijk subliem einde van ‘The Promised Land’, staand voor zijn microfoon, dus zonder versterking, prachtig.”