Jos Westenberg en Muriël Kleisterlee zagen Springsteen op tweede kerstdag zonder Patti Scialfa op Broadway optreden.Patti was vanwege een fikse griep niet in staat om mee te doen en dus paste Bruce de setlist aan. Hij speelde ‘Long Time Comin” en ‘The Ghost of Tom Joad’ in plaats van de duetten met Patti op ‘Tougher than the Rest’ en ‘Brilliant Disguise’.
“This is the part of the night where I usually tell the folks how smart, tough and… fragile miss Patti is”, zei Bruce halverwege de voorstelling. “And tonight she is fragile. Unfortunately she caught the flu and she spent the day yesterday in the hospital. So I am gonna have to swim, man swim.” Bruce maakte een paar zwemgebaren met zijn armen. “I figured I can’t talk about Pats, I will talk about the kids or something.”
Bruce vertelde het verhaal uit de biografie, over hoe zijn vader vlak voor de geboorte van zijn eerste zoon bij hem op bezoek kwam en hem bekende vaak niet een goede vader te zijn geweest. “My father was petitioning me for an ancesteral role in my life. He wanted me to write a new ending to our relationship and to be ready for a new beginning I was about to experience. It was the greatest moment in my life with my dad and it was all I needed.”
Bruce herkent in de rol die zijn vader in zijn leven speelde een waarschuwing dat hij niet moet vervallen in dezelfde fouten. Dit statement maakt ook ook in het volgende lied, ‘Long Time Comin”. De uitvoering hiervan leek sterk op de versie die Bruce speelde tijdens de Devils & Dust-tour en dit nummer ging direct over in ‘The Ghost of Tom Joad’. Ook dit nummer was de al bekende akoestische uitvoering, met mondharmonica, en Bruce speelde het op een van de met kruisjes, hangers en tarotkaarten beplakte gitaren die hij tijdens de Devils & Dust- en de Seeger Sessions-tours gebruikt.
Muriël Kleisterlee en Jos Westenberg waren bij de show op tweede kerstdag en die van de dag erna. Jos: “Mijn algemene indruk was dat de Springsteen on Broadway-voorstelling toch wel gelijkenis heeft met zijn optredens bij de Devils & Dust-tour, maar nu met wat meer persoonlijke verhalen die we kennen uit de biografie, en een paar nieuw geschreven teksten.” Muriël vult aan: “Zijn verhalen uit de biografie heeft hij hier en daar wel wat aangepast, soms met meer mooie details.”
Jos: “Ook heeft Bruce sommige uitvoeringen van bekende nummers wat aangepast. Door de nieuwe arrangementen klonken deze nummers weer fris. ‘The Rising’ is een goed voorbeeld hiervan. En het lange pianointro van ‘My Hometown’ met bijbehorende verhaal, is echt prachtig.”
Nieuwe arrangementen
‘The Promised Land’ speelde Bruce na het verhaal over de eerste roadtrip die hij met zijn toenmalige band Steel Mill naar Californië maakte. Jos: “Bruce sprak zijn bewondering uit over het landschap dat hij onderweg zag, de woestijn die hij doorkruiste. Dat was de inleiding naar het nieuwe arrangement van ‘The Promised Land’. Deze versie week nogal af van de andere akoestische versies die we kennen. Nu klonk het hoopvol. De versie van SOS Racism uit 1988 klinkt veel meer verbitterd en de versie van de Devils & Dust-tour haast wanhopig. Toch doen die uitvoeringen me meer dan het nieuwe arrangement. Wel heel geslaagd vind ik de uitvoering van ‘Born in the USA’. Het is de akoestische uitvoering die Bruce met slide speelt op 12-string, of beter gezegd, 10-string want hij heeft de dubbele G-snaar van de hals laten halen. Deze uitvoering speelde Bruce al in 1998 en bracht hij in 2000 uit op Live in New York City. De uitvoering op Broadway klinkt nog wat scherper en heeft nog wat meer venijn. Na het felle gitaarintro zingt Bruce de eerste twee coupletten a capella. Hij herhaalt ’the road, the road, the road’ meermaals na ’40 years burning down the road’. Dat gekoppeld aan het verhaal dat hij vooraf vertelt, over zijn ontmoeting met Ron Kovic en de Vietnamveteranen, en de overpeinzing over wie in zijn plaats naar Vietnam is gestuurd, maakt veel indruk.”
Jos: “Wanneer Bruce zijn verhalen vertelt, of ze helaas toch ook wel vaak half voorleest vanaf de teleprompter, ziet het er soms wat onbeholpen uit. Met zijn gitaar omhangen steekt hij zijn duimen of halve hand in zijn broekzakken als hij begint te praten. Bruce heeft bij het creëren van de show goed bedacht hoe hij deze wilde opbouwen, met verhalen uit de biografie die een inleiding vormen naar de nummers die hij speelt. Zo gaat ‘Growin’ Up’ natuurlijk over zijn jeugd waarin hij voor het eerst Elvis op televisie zag, ‘My Hometown’ over opgroeien in Freehold, ‘My Father’s House’ en ‘The Wish’ over zijn ouders en ‘Tenth Avenue’ over de E Street Band (‘not the best players, but the right players’) en met name Clarence Clemons. Ontroerend is vooral het moment waarop Bruce zegt: ‘Clarence and my friendship would lead me to believe that we have stood together in other older times. Along other rivers, in other ancient cities, in other fields, doing our modest version of God’s work… See you next time around, Big Man.’ De rilling die dan over het publiek trekt wordt bevrijd wanneer Bruce aangeeft dat het publiek even los mag gaan om The Big Man met een enorme ovatie te eren.”
Teleprompter
Muriël: “De eerste avond hadden we prachtige zitplaatsen op de eerste rij en de tweede avond zaten we op het eerste balkon. De plek in de zaal zegt niet zoveel over je beleving van de performance. We vonden Bruce op de tweede avond allebei beter. Misschien kwam het door de twee dagen pauze die hij rond Kerstmis had genomen, of misschien was Bruce wat afgeleid doordat Patti op eerste kerstdag naar het ziekenhuis moest, maar het leek alsof hij op onze eerste avond erg veel gefocust was op de teleprompter. Je zou verwachten dat hij na dik zestig voorstellingen de show en het verhaal wat meer in zijn hoofd heeft zitten, maar het voorlezen viel wel erg op. Op onze tweede avond leek dat minder het geval. Zijn timing leek beter, al bezorgde zijn Amerikaanse humor ons meestal niet meer dan een glimlach. De Amerikanen kunnen wel goed lachen om zijn grappen. Wat me het meest trof op de eerste avond was met hoeveel liefde en hoe mooi hij over zijn moeder sprak voor ‘The Wish’ en hoe mooi de uitvoering van dat nummer was. Echt een hoogtepunt. Dat vond ik op de tweede avond dan weer minder over komen.”
Jos: “Bruce vertelde sommige dingen net iets anders en hij leek, vooral bij ‘The Wish’, af en toe wat meer pauze te nemen en zijn verhaal zelf wat meer te overdenken. Van ‘Long Time Comin” leek Bruce zelf ook te genieten, toen hij na afloop bekende: ‘That snuck up on me.’ Bruce bracht de grappen ook minder geforceerd. De eerste avond speelde hij heel erg de grappige Bruce, maar de tweede avond leek hij daarvoor minder zijn best te hoeven doen. Misschien kwam dat ook door een spontaan grappig voorval aan het begin van de show, tijdens het middenverhaal in ‘Growin’ Up’, toen een harde politiesirene van buiten te horen was. Bruce stopte zijn verhaal en zei: ‘They are coming to get me. They know I don’t belong here.’
Deze ironische opmerking geeft misschien ook wel een beetje weer hoe Bruce zelf tegen zijn Broadway-optreden aankijkt. Want het blijft wringen natuurlijk. De meeste toegangskaartjes zijn vreselijk duur. Dat, en het Verified Fan-verkoopsysteem dat Ticketmaster onder goedkeuring van Bruce hanteert, zorgt eerder voor het uitsluiten van fans. Als je Bruce dan hoort vertellen dat hij met deze show zijn magic trick wil doen, namelijk vanuit het niets een wij-gevoel creëren in zijn publiek, dan klinkt dat wel een beetje ironisch. Aan de andere kant bezien, Bruce heeft in het verleden vaker soloakoestische concertreeksen gedaan. Als hij echt een keer iets heel anders wil doen, al is dat spelen op The Great White Way, het centrum van de entertainmentindustrie op Broadway, dan is deze biografieshow waarschijnlijk het juiste format voor hem om die kans te verzilveren.”
Muriël: “Mijn teleurstelling in Bruce op dit punt is groot. Hij staat alleen voor zijn eigen ego op Broadway. Als hij had gekozen voor bijvoorbeeld het Count Basie Theatre in Red Bank hadden de ticketprijzen onder de 200 dollar kunnen blijven. Het Verified Fan-systeem werkt ook voor geen meter. We hebben ondanks onze order history van Springsteen-concertkaartjes in Amerikaanse steden alleen maar standby gekregen. Alleen dankzij de hulp van een andere fan en een familielid dat een nieuw Ticketmaster-account – zonder order history dus – had aangemaakt, is het gelukt om kaarten te kopen. Het lijkt er nu op dat veel Europese fans deze tour gaan missen, en dat is heel jammer. Van de geruchten over het mogelijk voortzetten van de show in Londen, horen we momenteel niks meer.”
Over zijn vader en moeder
Jos: “Mooie woorden spreekt Bruce over zijn moeder. Zijn intro voor ‘The Wish’, hoewel grotendeels al bekend, blijft aandoenlijk. Ik vond het daarbij ook mooi om dit nummer juist op tweede kerstdag te horen.”
Wanneer Bruce iets eerder in de show over zijn vader spreekt, midden in ‘My Father’s House’, legt hij uit waarom hij zo vaak over zijn vader geschreven heeft: “Those whose love we wanted, but whose love we couldn’t get, we emulate them. We watch them, closely. And we do what they did. It’s the way we stake our claim to the love that was rightfully ours but denied. So when I was a young man and I was looking for a voice to melt with mine to tell my stories and to sing my songs, well I chose my father’s voice. Then when I was looking for something to wear to present myself, I put on a factory worker’s clothes. Those were my father’s clothes. I went to work. It was the only work that I knew.”
Daarna besloot hij met het verhaal dat in de biografie staat, wanneer hij na het overlijden van zijn vader in een droom zijn pa bij een optreden in het publiek ziet zitten. Knielend naast zijn vader zegt hij, wijzend naar zichzelf op het podium: “Zo zie ik jou.” Jos: “Het viel me op dat Bruce in het boek zo openhartig en uitgebreid vertelt over zijn eigen depressies, maar hij in de voorstelling dit onderwerp naast een korte vermelding over zijn depressieve vader, verder niet benoemt.”
Muriël: “En hij dan weer wel een flauw grapje maakt over optredens bij winkelcentra-openingen en in een psychiatrische inrichting, toen hij net begon als muzikant.”
Op 26 december arriveerde Bruce even voor zessen bij het Walter Kerr Theatre en deelde enkele handtekeningen uit aan fans (en handtekeningenjagers) die de kou hadden getrotseerd. Een dag later was Bruce vanwege het verkeer flink vertraagd. Hij besloot om uit de auto te stappen en het laatste stuk te voet naar het theater te lopen, waar hij ruim na zeven uur pas aankwam. Patti ontbrak ook bij de show op 27 december. Bruce, misschien iets geschrokken van reacties op internet (op sommige groepen op Facebook werd al tot “prayers for Patti” opgeroepen) over de (ziekenhuis)verklaring van haar afwezigheid die hij een dag eerder had gegeven, stelde het publiek nu gerust: “She’ll be alright. She is just out for the moment. I’m gonna have to take you on a slightly different adventure. Oh, she’s alright, she just can’t get on her feet yet.”
Jos: “Ik ben blij in de mogelijkheid te zijn geweest om deze show te kunnen zien (met veel dank aan de mensen die ons hebben geholpen bij de voorverkoop), en ongetwijfeld zal voor de meeste fans gelden dat ze hiervan zullen genieten. Bruce bedankt de aanwezigen tijdens de show en spreekt de hoop uit een goede ’traveling companion’ te zijn geweest. Zo ervaar ik het zelf ook, we zijn half jaren tachtig aan een reis met Bruce en zijn muziek begonnen. Door de exclusiviteit die dit format creëert, zal deze show jammer genoeg niet voor iedereen te bezoeken zijn.
Geen verzoekbordjes
“Bij Springsteen on Broadway draait de show alleen om Springsteen, zijn muziek en zijn verhalen. Het is een verademing om Bruce weer een keer te zien optreden zonder de elementen die de concerten van recente tours kenmerkten en die ik te veel vind afleiden, zoals de smeekbedes van mensen die voor de vijfde keer in een tour met de kapper van Bruce op de piano willen dansen, het telkens weer toelaten – door Springsteens security georganiseerd – van dezelfde groep dames net voordat de soms dagenlang wachtende fans naar binnen mogen, de soundmixshow-taferelen bij ‘Waitin’ on a Sunny Day’, de lading karton en oudpapier die de hele show te pas en onpas voor je neus omhoog wordt gehouden of de aandachttrekkerij met T-shirtjes en poppenkastfiguren à la Jan Klaassen en Katrijn. Dit soort uitingen deden de rock ‘n’ roll-show vaak tot het niveau van de Film van Ome Willem en Stuif Es In zakken. Hoewel ik aan die programma’s goede herinneringen bewaar, is het niet iets dat ik wil zien bij een Springsteen-concert. De “zie mij”-neigingen zijn er nog steeds, want op het einde van de show was er nog een groepje Noorse fans op het balkon voor ons die met lichtgevende Noorse vlaggetjes hun aanwezigheid aan Bruce kenbaar maakte. Gezien het moment was het niet meer afleidend te noemen, hooguit een beetje onbegrijpelijk nationalistisch.”
Setlist 26-12: Growin’ Up / My Hometown / My Father’s House / The Wish / Thunder Road / The Promised Land / Born in the U.S.A. / Tenth Avenue Freeze-out / Long Time Comin’ / The Ghost of Tom Joad / The Rising / Long Walk Home / Dancing in the Dark / Land of Hopes and Dreams / Born to Run